Servis Bankacılığı Hakkında Her Şey

Giriş

Finansal hizmetler ve bankacılık, dijital teknolojilerin yaygınlaşması ve gelişmesiyle önceden görülmemiş bir değişim içindedir. COVID-19 pandemisi, finansal çözümlerin e-ticaret başta olmak üzere pek çok sektördeki entegrasyonunu hızlandırmıştır. Araştırmalar, küresel olarak internet üzerinden servis bankacılığı ve gömülü bankacılık hakkında ilginin Asya ve Avrupa ülkelerinde daha popüler olduğunu göstermektedir. Finansal hizmetler, gelecekte kullanıcı deneyiminin arka planını oluşturacak ve ayrı bir uygulama ya da sistem olmaktan çıkıp, satın alma sürecinin ayrılmaz bir parçası haline gelecektir. Gömülü bankacılık /görünmez bankacılık ve servis bankacılığı (Servis Bankacılığı), bu trendlere mükemmel bir şekilde uyum sağlayan mekanizmalardır. Servis bankacılığı, banka olmayan bir kuruluşun, bankacılık hizmetleri sunmasını sağlamakta, Gömülü Bankacılık ise finansal hizmetlerin bir ekonomik işlemin içine yerleşmekte ve böyle tüketiciye sunulmaktadır. FinTech, Gömülü Bankacılık ve Servis Bankacılığı, finansal hizmetleri kullanamayan kişilerin finansal hizmetlere erişimini sağlayarak finansal katılımı artırmaktadır. Bu çalışmada bu kavramları detaylı olarak tanıyacağız:

Servis Bankacılığı Nedir?

Bankacılık-hizmeti-olarak (Servis Bankacılığı), FinTech tipolojisinde web üzerinden sunulan finansal hizmetlerin uçtan uca yürütülmesini sağlayan bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Servis Bankacılığı, bir bankanın başka bir şirkete, örneğin mevduat hesabı veya kredi kartı gibi finansal ürünler sağladığı arka plan bankacılığıdır. Bu, API (Uygulama Programlama Arayüzü) kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Sonuç olarak, banka dışı kurumlar kendi müşterilerine banka lisansı almadan bankacılık hizmetleri sunabilmektedir. Servis Bankacılığı kavramı, yazılımı bulutta işleten ve tamamen kontrol eden sağlayıcının sorumlu olduğu SaaS (Yazılım-hizmeti-olarak) kavramından türetilmiştir.

Servis Bankacılığı modelinde, bankacılık hizmetleri kullanıcı talebi üzerine mevcut olup, genellikle nakit saklama (banka hesabı hizmeti), ödemeler yapma (piyasa katılımcıları arasında fon transferi) ve satın alma işlemlerini finanse etme (kredi hizmetleri) gibi ihtiyaçları kolayca karşılar. Örneğin, Klarna tarafından sunulan BNPL, bir ödeme ve kredi hizmetinin kombinasyonudur.

Servis Bankacılığı, bankacılık ürünlerini ve hizmetlerini üçüncü taraf dağıtıcılar aracılığıyla sunar. Bu model, düzenlenmiş finansal altyapı ile bankacılık dışı işletmeleri entegre ederek yeni, özelleştirilmiş teklifler oluşturur ve bunları piyasaya daha hızlı sunabilmektedir.

Açık bankacılık modelinin popülerleşmesi Servis Bankacılığı hizmetlerinin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Açık Bankacılık, bulut bilişim tarafından desteklenen Servis Bankacılığı’na doğru bir adımdır ve bankaların bankacılık sırrına erişim tekelini kırarak finansal hizmetlere erişimi demokratikleştirmektedir. Açık Bankacılık ve Servis Bankacılığı, FinTech şirketlerinin veri ve/veya altyapılarını içeren uygulamalar ve hizmetler oluşturmak için açık bir uygulama programlama arayüzüne indirgenebilmektedir. Küresel Servis Bankacılığı piyasasının 2030’da 11.34 milyar ABD doları değerinde olması beklenmektedir.

Gömülü Bankacılık

Son birkaç yılda Servis Bankacılığı’nda yaşanan önemli bir dönüm noktası, finans dışındaki kurumların finansal araçları kullanımındaki keskin artış olmuştur. Servis Bankacılığı ile birlikte, gömülü finans (Gömülü Bankacılık) herhangi bir şirketin, kullanıcıları üçüncü taraf portallarına yönlendirmeden bankacılık veya FinTech yazılımlarını doğrudan ürünlerine, mobil uygulamalarına veya çevrimiçi kaynaklarına entegre etmesini sağlamaktadır. Gömülü Bankacılık’ın yaygınlaşmasının ilk ve bariz sonucu, tüketici kredisinin satış noktasında doğrudan sunulduğu BNPL (Satın Al-Şimdi-Öde-Sonra) düzenlemelerinin hızlı yayılması olmuştur. Gömülü Bankacılık, müşterilere ek hizmetler sunma olanağı sağlayarak ve FinTech geliştirmesine önemli yatırım gerektirmeden ivme kazanmaya devam etmektedir. Aynı zamanda, piyasadaki her şirket ödeme, transfer, sigorta ve kredi hizmetlerini kendi ürünlerine hızlı bir şekilde entegre edebilmektedir.

Gömülü bankacılık, şu ana kadar finansal faaliyetlerde bulunmamış olan şirketlerin (örneğin Starbucks ve Uber gibi) ek hizmetler veya ürünler (bankacılık, ödeme, sigorta) sunmasını ifade etmektedir. Bu tür şirketler sıklıkla, müşteriler tarafından istenen ek hizmetleri (örneğin ödemeleri yapma veya taksitlendirme ile ilgili) sunmalarına yardımcı olan FinTech şirketleriyle yakın işbirliği yaparlar. Finansal hizmetlerin sunulması, finans dışı şirketlere yeni bir gelir kaynağı oluşturma imkanı sunmaktadır. Birden fazla hizmeti tek bir uygulamada veya web sitesinde toplamak, müşteri deneyimini iyileştirir ve belirli bir markaya olan müşteri sadakatini artırmaktadır. Gömülü Bankacılık, standart bir finansal hizmetin ana unsurlara ayrılması ve bu hizmetlerin API aracılığıyla yeni kullanıcı arayüzleri ve iş bağlamlarında sunulması temeline dayanmaktadır. Revout buna güzel bir örnektir. Tüketiciler açısından bu, finansal işlemin yaptığınız şeye doğal bir şekilde entegre olduğu ve neredeyse görünmez hale geldiği şeklinde özetlenebilir. Gömülü Bankacılık ile yeni gelir akışları, daha güçlü müşteri etkileşimi ve verinin ana parçalarına daha iyi erişim ve görünürlük sağlamaktadır. En önemlisi, teknoloji şirketlerine, markalara ve perakendecilere müşterilerine sorunsuz, uygun ve otantik bir bankacılık ve ödeme deneyimi sunma yeteneği kazandırır.

Bu trend, finansal hizmetlerin yeni bağlamlarda sunulmasına olanak tanıyacaktır. Teknoloji şirketleri gibi yeni kurumların finans sektörüne girmesini kolaylaştıracak ve aynı zamanda niş çözümler sunan yeni girişimlerin piyasaya hızlıca girmesini (çoklu API sağlayıcılarından yeni geniş finansal hizmetler sunarak – bundle’lar yoluyla) sağlayacaktır.

Finansal hizmetlerin geleneksel sağlayıcılarının ötesine geçmesi, çeşitli hedef kitlelere ulaşmayı kolaylaştırmanın yanı sıra, bu kitlelerin özel ihtiyaçlarını “burada ve şimdi” daha iyi karşılamaya dönüşecektir. Zamanla, online bankacılık gibi bankacılık hizmetlerine doğrudan erişim kanallarının önemi azalacak ve müşteriler tarafından yürütülen ortak süreçlere gömülü hizmetler lehine değişecektir. Gömülü bankacılık örnekleri arasında online ödemeler (gömülü ödemeler), tüketici kredileri (gömülü krediler), sigorta (gömülü sigorta) ve varlık yönetimi (gömülü yatırımlar) bulunmaktadır. Gömülü Bankacılık’ın bugün en çok kullanıldığı alan ödemelerdir, örneğin e-ticaret şirketlerinin kendi sitelerinde banka detayları girmeden ödemeleri gerçekleştirmesini mümkün kılmaktadır.

Gömülü Bankacılık finans ekosistemi şu unsurlardan oluşmaktadır:

1. Hizmet Sağlayıcıları: platformlara ürün, araç ve hizmet entegre eden finansal hizmet sağlayıcılarıdır.
2. Kolaylaştırıcılar: mevcut bir sistemi kullanımı daha kolay hale getirmek veya iyileştirmek için teknolojiler ve platformlar kullanırlar. Servis Bankacılığı hizmeti veren bankalar, çeşitli FinTech hizmetlerini ve uygulamalarını sağlamak için çekirdek bankacılık platformlarını kiraya verirler. Açık bankacılıkta kullanılan API arayüzlerine dayanan kolaylaştırıcılar, müşterilerine özel finansal ürünler sunan dağıtıcıların sistemlerinin ve Servis Bankacılığı hizmeti sağlayan bankanın entegrasyonunu sağlar. Bu, finansal çözümlerin arkasında başka kurumların olduğunun farkında olmadan bir uygulamada alışveriş yapan son müşteri için benzersiz bir deneyim yaratır.
3. Tüketiciler: Servis Bankacılığı ekosistemi aracılığıyla sunulan finansal ürünün son kullanıcısıdır. Finansal hizmetlere çeşitli kanallar aracılığıyla erişmeyi severler. Kanallar web, mobil ve satış noktasını içerir. Konteynerler, finans kurumu ile müşteri verileri arasında bir bağlantı kurarak kullanıcıların uçtan uca finansal hizmetlere erişimini sağlayan bir platform oluşturur.
4. Dağıtıcılar: Bankacılık hizmetlerini perakende veya kurumsal müşteriler için mevcut müşteri deneyimlerine doğrudan entegre eden organizasyonlardır. Örnekler arasında, kendi markalarını tanıtarak müşteri sadakatini ve dönüşüm oranını artıran, maliyetleri azaltan perakendeciler ve e-ticaret işletmeleri yer almaktadır.

Gömülü finans, hem finans kurumlarına hem de banka dışı ortaklara teknoloji avantajları sunmaktadır. Finans kurumları, daha düşük müşteri veya üye edinme maliyeti ile yeni pazarlara erişimlerini genişletebilmektedir. Yeni tüketiciler ve işletmeler markaya erişim sağladıkça mevduatlar da artmaktadır. Ayrıca, finans kurumları mevcut müşterilerle etkileşim kurma ve onlara çapraz satış yapma fırsatları elde etmektedir. Banka dışı ortak, yazılımını kullananlara paha biçilemez bir kolaylık sunarak kazanmaktadır.

Gömülü Bankacılık pazarının büyüklüğü hakkında pek çok istatistik, bu pazarın çok yüksek bir potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. 2030 yılı için ödeme, kredi ve sigorta segmentlerindeki Gömülü Bankacılık şirketlerinin piyasa değerinin tahmini, mevcut tüm FinTech ve küresel en büyük 30 banka ve sigorta şirketlerinin toplam değerinden daha yüksek olacağını gösteren güçlü bir göstergedir. Ayrıca, pazar büyüklüğünün tahmini de 2022 yılında 65 milyar ABD doları ve 2027 yılında beklenti 183 milyar ABD doları olacak şekilde büyük ve hızla büyüyen bir pazar olarak görülmektedir, bu da beş yıl içinde %182’lik bir pazar büyümesi anlamına gelir.

Yeni FinTech trendi Gömülü Bankacılığın pazar büyüklüğü son yıllarda hızla büyümüş, genç bir kavram olmasına rağmen yaygın benimsenmesi geleneksel bankaların rolünü bozmuştur Bu sebeple birçok finans dışı şirker yakın gelecekte Gömülü Bankacılık hizmetleri sunmayı planlamaktadır. Eylül 2021 itibariyle Gömülü Bankacılığa yapılan küresel risk sermayesi yatırımlarının değeri neredeyse 4.2 milyar ABD dolarına ulaşmıştır ki bu, önceki tüm yıl boyunca yapılan yatırım değerinin iki katından fazladır. Özellikle ödemelerde, ABD’deki pazar değerinin 2025 yılına kadar 2020 yılındaki değere kıyasla neredeyse dokuz kat artması beklenmektedir.

Servis Bankacılığı genellikle beyaz etiketli veya ortak markalı hizmetler olarak sunulan, bankaların müşterilerine hizmet sunmak için kullanabileceği paket tekliflerdir. Bu işlevsellik, Servis Bankacılığını genellikle API’ler aracılığıyla müşterilere dağıtılması ve Gömülü Bankacılık ortağının güçlü risk ve uyumluluk yönetimi gerektirmesi nedeniyle yeni teknolojiler ve yetenekler gerektirmektedir. Servis Bankacılığı ilişkilerini aracılık etmeyi teklif eden FinTech’ler de ortaya çıkmıştır. Bankaların da, kullanım başına ödeme gibi yeni iş modellerine, B2B2C ve B2B2B dağıtım yeteneklerine ve marka konumlandırmasına dikkatli bir şekilde ihtiyacı olacaktır. Gömülü Bankacılık, çeşitli varlıkların teklifine finansal çözümlerin dahil edilmesidir. Bu yaklaşımda, finansal ürünler satıcı-distribütör tarafından white label olarak sunulmaktadır.  Türkiye’de bu şekilde hizmeti sunmak BDDK’nın iznini gerektirmektedir.

Gömülü Bankacılık için talebin hızlı büyümesi, bu alanda çeşitli piyasa sektörleri için uygun çözümler geliştiren girişimlere yapılan risk sermayesi fonu yatırımlarının dinamiklerinde görülmektedir. 2021 yılında bu yatırımlar 11 milyar ABD dolarını aşmış ve bir önceki yıla göre birkaç kat daha yüksektir. Yatırımcılar, bankacılık (Servis Bankacılığı) entegrasyonu çözümlerine 6.1 milyar ABD doları, ödemelere 1.5 milyar ABD doları ve sigortaya 0.8 milyar ABD doları harcamışlardır. Fonların en büyük havuzu, neredeyse yarısı, perakende ve e-ticaret sektörü için entegre finansal çözümler sunan girişimlere gitmiştir. Gömülü Bankacılığa ayrılan risk sermayesi finansmanının payı da artmaktadır; 2018’de %0.8 iken, 2021’de pandemi sırasında e-ticaretin aldığı destekle birlikte %3.2’ye dört katına çıkmıştır. FinTech’ler şu anda gömülü finans hakkındaki konuşmaları domine etmekte olsa da, bankalar özellikle perakende BNPL alanında ve ticari alanda ödemeler, nakit yönetimi ve çalışma sermayesi teklifleri ile angaje olmaya başlamıştır. Bu trend, bankalar gömülü finans yeteneklerini geliştirdikçe ve sundukları hizmet yelpazesini genişlettikçe hız kazanacaktır. 2030 yılına kadar gömülü sigorta, kredi ve ödemelerin pazar büyüklüğünün 7.2 trilyon ABD dolarına ulaşması beklenmektedir.

Gömülü Bankacılık ve Servis Bankacılığı: Bankalar İçin Fırsat mı Tehdit mi?

Gömülü finans (Gömülü Bankacılık) ile finansal iş modeli, platform tabanlı bir modele kaymaktadır. Müşteri bağlantısının gücü, bankalardan gömülü hizmet sunan markalara geçmektedir. Bu durum geleneksel bankalar için bir meydan okumadır. Sürekli gelişen finansal manzara içinde nasıl ayakta kalabilirler? Bankaların artık odaklarını değiştirmeleri ve Servis Bankacılığı yeniden düşünmeleri gerekmektedir. Yeni roller üstlenmeye ve bankacılık dışı yeteneklere genişlemeye hazır olmalıdırlar. Örneğin, Goldman Sachs Servis Bankacılığı patlamasını benimsemekte ve yakın zamanda İşlem Bankacılığı-hizmeti-olarak bir hizmet başlatmıştır. Yeni teklifler ve ortaklıklar finansal ekosistemi fırtınaya tutacak, ana ortaklık ise FinTech’lerle olacaktır.

Her finans kurumu, Gömülü Bankacılık modelindeki rolünü belirlemelidir. Genellikle, finans kurumlarının API entegrasyonunda bir rolü bulunmaktadır. Bir API, iki sistemin arasında bilgi paylaşımı için kullanılan bir koddur. Gömülü bankacılığın benimsenmesi için bir sonraki adım, Servis Bankacılığının teknoloji destekli kitlesel benimsenmesi olacak, bu da daha fazla büyük markanın piyasaya giriş yapmasını ve mevcut bankalar ile yeni bankalardan (neobank) pazar payı almasını sağlayacak. Verileri yapay zeka (AI) ve makine öğrenimi (ML) ile birleştirecek ve çok özelleştirilmiş hizmet ve ürünler geliştirerek erişimlerini genişleteceklerdir. Gömülü bankacılık, Bankacılık 5.0’ın bir parçasıdır. Gömülü Bankacılık ile bağlantılı banka ve sigortalar için risk, müşteri ilişkisi üzerindeki kontrolün kaybedilmesi ve emtia hizmetleri sağlayıcısı haline gelme riskidir. Ancak, hizmetlerin dağıtımını iyileştirme ve ele alınabilir pazarı genişletme fırsatı da büyüktür.

Geleneksel bankalar için, Gömülü Bankacılık çözümlerine ve onların durumunda Servis Bankacılığına katılım, hem bir fırsat hem de bir tehdittir. Fırsat, yeni müşteri segmentlerine erişim, imzalanan ortaklık anlaşmaları sayesinde komisyon geliri elde etme ve müşteri edinme maliyetlerinde önemli bir azalma sağlamaktır, ki bu e-ticaret kanalları için bir bankanınkinden dört kat daha düşük olabilir. Riskler ise, yeni tanınmayan pazar segmentlerine girişle ilgili risklerden kaynaklanmaktadır. Burada operasyonel ve siber güvenlik riskleri önde gelmektedir. Geleneksel bankacılık oyuncuları için risk ayrıca Gömülü Bankacılık alanında hiçbir aksiyon almamasından kaynaklanacaktır. Çünkü müşteri deneyimi arka planda işlemeye başladığında, yeni müşteriler edinmek daha zor hale gelecek ve mevcut olanları kaybetme ihtimali artacaktır. Aynı zamanda, bankalar bulut tabanlı platformlarla kendi API’lerini bağlama ile ilgili teknolojik zorluklarla karşılaşmaktadır ve bu yatırımlar ancak 2-3 yıl sonra kendini sübvanse etmeye başlamaktadır.

Gömülü Bankacılık, finansal ve finansal olmayan şirketlerin gömülü finansal hizmetler çağında iş yapma biçimlerini dört yolla değiştirebileceği öngörülmektedir:

• Finans sağlayıcıları ve işletmeler arasındaki ilişkilerin yeniden düzenlenmesi.
• Finansal ve finansal olmayan şirketler için yeni gelir akışları yaratılması.
• Finansal hizmetler ve diğer endüstrilerde yeni rekabet biçimlerinin oluşturulması.
• Finans sağlayıcılar adına işletmeler arasında yeni ortaklıkların başlatılması ve onlara yazılım geliştiricileri ve uyumluluk uzmanları ekipleri işe almadan Gömülü Bankacılık’tan yararlanma bilgisinin sağlanması.

Gelecekte, Gömülü Bankacılık müşteri merkezliliği üç vektör etrafında döndürmeye devam edecektir:

1. Daha yüksek müşteri ömür boyu değeri – artan müşteri değeri ve ömür boyu değeri ile müşteri devir hızının düşürülmesi.
2. Daha düşük edinme maliyeti – büyüyen hedeflenen pazar ve bağlam farkındalığına sahip tekliflerle, firmalar müşteri edinme maliyetlerini düşürecek, böylece kârları artıracak.
3. Gelişen teknolojiler tarafından yönlendirilen daha zengin tüketici iç içeliği – Premium API’ları yönetmek ve üçüncü taraf ortaklar ve hizmet sağlayıcıları ile entegre hibrit bulut tabanlı platformlar.

Sonuç

Geleneksel bankalar, FinTech ve BigTech firmaları gibi banka dışı oyuncularla rekabet edebilmek için bu modern çözümleri benimsemeleri gerekmektedir. Tüketiciler için Gömülü Bankacılık ve Servis Bankacılığı hizmetleri kolaylık, zaman tasarrufu, güvenlik ve finansal avantajlar anlamına gelmektedir, ancak yetersiz tüketici koruması, yetersiz düzenleme ve genç yaşta borç sarmalına düşme riski ile ilgili riskler de bulunmaktadır. Bu nedenle, düzenlemeler çeşitli paydaşları – finans kurumlarını, tüketicileri, finansal gözetimi ve düzenleyiciyi – dikkate almalıdır. Servis Bankacılığı modeli, finans kurumlarının, bankaların, sigorta şirketlerinin ürünlerini daha maliyet etkin ve geniş bir şekilde dağıtmalarını sağlamakta, ancak aynı zamanda müşteri ilişkileri üzerindeki kontrolü finansal olmayan şirketlere devretmelerini gerektirmektedir. Gömülü finans, kredilerin, sigortaların, banka kartlarının, tasarruf ve yatırım araçlarının finansal olmayan bir şirketin, kuruluşun veya kurumun platformunda veya sürecinde entegre edilmesine izin vermektedir.

Servis Bankacılığının özü, finansal süreçleri iyileştirmesidir. Servis Bankacılığın gelişiminden önce, tüketiciler ile kullandıkları şirket arasında genellikle bir boşluk bulunmaktaydı. Tüketici, bu boşluğu doldurmak için genellikle geleneksel bir finansal hizmet sağlayıcısına, örneğin bir bankaya ihtiyaç duyardı. Gömülü finansman sayesinde, bu dış banka veya sigorta şirketi müşterinin perspektifinden kaybolmuştur. Servis Bankacılığı firmaları, kendileri ile tüketiciler arasında bir köprü görevi görmek için bir yol bulmuşlardır. Servis Bankacılığı, finansal hizmetlerin finansal olmayan platformlara – teknolojilere, yazılımlara, işletme mekanizmalarına – müşterilere kaynağında doğrudan finansal ürünler sunma niyetiyle tanıtılmasıdır. Müşteriler, tek bir platformda insanlar, ürünler ve finansal tekliflerin entegre bir ekosistemi tarafından kolaylaştırılan bütünsel deneyimler aramaktadır. FinTech sektörünün gelişimi ile teknoloji adaptasyonunda katlanarak bir artış olmuştur. Ancak, düzenleyiciler gibi birkaç faktör, bankaların yenilikçi ve müşteri dostu ödeme ve kredi hizmetleri sunmasını kısıtlamaktadır. Bu nedenle, Servis Bankacılığı en kârlı çözüm haline gelmiştir. PSD2 ve Açık Bankacılık gibi yönergeler, API arayüzlerinin geliştirilmesini ve kullanılmasını popüler hale getirmiştir. Şirketler, IT ve Servis Bankacılığı modernize ederek ürün yelpazelerini yukarı satış ve çapraz satış yapmaktadır. Şirketler, geleneksel gelir akışlarını aşmanın ve hedeflenen tekliflere ve ödeme deneyimlerine dayalı olarak kârları artırmanın yollarını aramaktadır. Dijital deneyim şimdi en önemli hale gelmiş ve finansal olmayan oyuncular, ürün modüllerinin bir parçası olarak gömülü finansı sunmak istemektedir. Marka sadakatiyle övünebilen özel markalarla çalışmak, bankalar için X Kuşağı’na ulaşmak için ideal bir platform haline gelmiştir.

Yakın zamanda BDDK’nın vereceği lisanslarla birlikte Türkiye’de daha çok Servis Bankacılığı uygulamaları göreceğiz. Şüphesiz BDDK koyacağı kurallarla tüketicilere yönelik riskler ile katma değer arasındaki dengeyi gözetecektir.

Konuyla ilgili diğer makalelerimiz için:
https://www.finahukuk.com/pnp-finans/

https://www.finahukuk.com/gomulu-finans-embedded-finans-ve-turkiyede-regulasyonu