Kripto Parayla Kara Para Aklama Nasıl Aklanır?

Merak etmeyin kripto para ile kara para aklama konusunda kimseye yol göstermeyeceğim. Tam aksine bunların nasıl tespit edileceği ve önlenebileceği konusunda şu ana kadar Türkiye’de üzerinde durulmamış bir konuyu size paylaşacağım.

Blockchain dağıtık ve merkezi olmayan yapısıyla verimli bir iş modeli sunuyor ve şüphesiz bu hali kripto paraların yaygınlaşmasını sağlıyor. İşlemlerin şeffaflığına sağladığı katkıya rağmen kimliklerin gizlenmesini kolaylaştıran bu yapı kara paranın aklanması ve terörün finansmanı için önde gelen bir yöntem olma yolunda hızla ilerliyor. 

Finansal suçların ve paranın aklanması sürecinde yaygın bir kullanıma sahip olan kripto paralara karşı geleneksel suç gelirlerinin aklanmasıyla mücadele yöntemleri yetersiz kalıyor. Bugün darknet pazarlarında, P2P kripto alım satım platformlarında, bitcoin ATM’lerinde ve yetersiz kontrol sistemlerine sahip borsalarda kripto paralar ciddi bir şekilde para aklanmasına konu oluyor. Diğer yandan yasa dışı bahis-kumar sitelerinde hackerların ve diğer fidye için suç işleyenlerin nezdinde suçun unsuru haline geliyor.

Her yeni teknoloji kötüye kullanmaya müsait, ancak kripto paralarla suç gelirlerinin önleme konusunda literatür ve teknoloji yeterince gelişmiş değil. Hatta kaynak neredeyse yok denebilir.

Ben bu yazımda Türkiye’de şu ana kadar çok değinilmemiş bir konuya yani kriptoparalar için kripto para ile kara para aklama tipolojilerine değineceğim. Suç geliri aklama tipolojilerini anlamak bununla mücadele için kritik bir öneme sahip. 

1- Darknet Pazar Yerlerinde Kripto Para Kullanımı

Darknet pazaryerleri kişilerin muhtelif yazılımlarla (ToR) kendilerini tamamen anonimleştirebildikleri web sitelerini barındırmaktadır. Sıradan internet ağıyla erişimin olmadığı ToR adlı bir yazılım ve çeşitli ayarlarla giriş yapılabilen bu ağda uyuşturucu satışı, çocuk istismarı, siber suçlar gibi pek çok suç aktivitesi alım satıma konu olmaktadır. Alım satım karşılığında ödenen tutar da çoğunlukla kripto paralardır. Suça konu mal veya hizmeti satın alan veya satan tarafın çoğunlukla bir dijital cüzdanı vardır ve bu cüzdan tabiri caizse “kirli” dir.

AlphaBay ve yöneticisi Alexandre Cazes meşhur darknet vakasına örnektir. ABD’de 2017 yılında yakalanan Alexandre Cazes bu illegal suç ticaretinin yapılması sürecini yönetiyordu. Bugün Alphabay efsanesi sona erdi ancak pek çok darknet pazar yeri hala aktif durumda ve kara para aklanmasına müsaade edilen ortamların başında geliyor. Kripto paralarda para aklamada kullanılan yegane araç.

2- Atipik P2P Kripto Para Alım Satım Kuruluşları

Bugün kripto para alım satımını genellikle güvenilir borsalardan yapmaya özen gösteririz. Henüz Türkiye’de bu regüle edilmemiş olsa da kurumsallık, müşteri deneyimi bizim için bir itibar göstergesi olmuştur. Regülasyonun olmadığı hallerde bu gibi ayrıntılara önem veririz.

Bununla birlikte kripto dünyası çok büyük. P2P yani eşler arası alım satım yapan muhtelif kişi veya kuruluşlar mevcut. Bu kişi-kuruluşlar kurdukları platformlarla merkezi bir yapı teşkil etmediği için müşterinin tanınması gibi önleyici mekanizmaları işletmiyor, dolayısıyla suç gelirlerinin aklanması amacıyla önemli bir çekim merkezi haline geliyor. 

Bu işi yapan bazı komisyoncular kripto paraları karıştırarak (mixing) veya kuryeler kullanılmasına izin vererek işlemlerin gizlenmesine veya anonimleşmesine imkan tanıyor. Mixing yöntemleri kripto para transferi yapan kişilerin işlemlerini ve kripto paraları karıştırarak özellikle kişilerin gizlenmesini sağlamaktadır. 

3- Kurumsal Yapısı Zaaf Olan Kripto Borsaları

Kripto para borsaları bugünlerde oldukça kârlı. Kârlarını artıran bir kalem, müşteri tanıma prosedürleri konusunda esnek davranmaları denebilir. Bazı kripto para borsaları self-regülasyonla iç kontrol sistemi, risk sistemi gibi ihtiyaç olan kurumsal yönetim mekanizmalarını kurmakta ve böylece suç gelirlerinin aklanması riskini oldukça azaltmaktadır. Bazen kasıtlı olarak bazen de bu maliyetleri kısmak amacıyla gerekli mekanizmaları kurmayan ve yatırım yapmayan platformlar suç gelirlerinin aklanması riskini üstleniyor. Türkiye’de maalesef kurumsal yapısı zaaf olan borsa sayısı çok fazla.

4- Bitcoin (Kripto Para) ATM’leri

Bitcoin ve diğer kripto paraların alım-satımına izin veren kiosklar-ATM’ler gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Müşterilerin cüzdanıyla kripto para alım satım kuruluşu arasında köprü görevi gören bu cihazlar suç gelirlerinin aklanması konusunda kolay bir araç olarak öne çıkıyor. Müşterinin kimliğinin tespiti, ileri seviyede müşteri tanıma prosedürleri gibi gereksinimler ATM’lerde işletilememekte ve dolayısıyla başkası yararına işlem yapılmak suretiyle suç gelirlerinin aklanması kolaylaşmaktadır. Türkiye’de artan ATM sayısı kara para aklanması için ciddi bir tehdittir. 

5- Diğerleri

Kripto paralar fidye, casusluk ticaretinde, yasa dışı kumarda, diğer kriminal faaliyetlerde kullanılıyor. Bunun yanı sıra chainhopping denen hızlı takaslarla paranın aklanması, privacy coin’ler, non-custodial mixer‘ler yeni illegal kullanılm araçları olarak göze çarpıyor.

Peki Kripto Para ile Kara Para Aklama Tipolojileri Nelerdir?

Araştırmalarım uygulamada 130-140 kadar tipolojinin mevcut olduğunu gösteriyor. Her geçen gün yeni tipolojiler muhakkak keşfediliyor ve teknoloji geliştikçe maalesef kötü niyetli kimselerde yeni yöntemleri buluyor. Bunlardan en önemlilerini paylaşmak istiyorum. Tipolojileri bilmek aklamanın önüne geçmek için ilk şart. 

• Müşterinin cüzdan adresi doğrudan veya dolaylı darknet pazaryerlerinde (forumlarda, platformlarda) mevcuttur. 
• Müşterinin IP adresi Tor ile ilişkilidir.
• Blockchain (kripto) analitik servisleri vasıtasıyla kripto para transferinde paranın kaynağının darknet şüpheli olduğu anlaşılmıştır. 
• Kullanılan kripto para fidye neticesinde temin edilmiştir
• İşlem gerçekleştirirken kripto para karıştırıcı servisinden yararlanılmış ve böylece fonun kaynağı gizlenmeye çalışılmıştır. 
• Kripto para kullanıcısı çok farklı yerden banka kaynağıyla para toplamakta ve bunları farklı cüzdanlara kısa sürede dağıtmaktadır.
• Kripto para cüzdanı yasa dışı kumar ve bahis şirketlerinin cüzdan adresine işaret etmektedir. 
• Farklı müşterilerin ufak tutarlı kripto para transferleri aynı cüzdana gitmektedir ve bu cüzdanın yasa dışı amaçlarla kullanıldığına dair şüphe oluşmuştur. 
• Bitcoin ATM’si suç gelirlerinin aklanmasının yüksek olasılık olduğu yerde kurulmuştur.
• Müşterinin hesap açtığı IP’si ile işlem yapılan IP’si arasında ciddi coğrafi farklılıklar olması ve VPN kullanımındaki artış dikkat çekmektedir.
• Müşterinin KYC sürecinde şüpheli sorular sormakta, eksik ve çelişkili belgeler sunmaktadır
• Kripto para işlemlerinin belirli bir kâr amacı gütmeden sürekli alt coinler arasında takasa uğratılması ve bu amaçla işlemlerin gizlenmeye çalışılması söz konusudur

Detaylı bilgi almak için bizimle iletişim kurabilirsiniz.