Peki “İyi” Kripto Borsayı Nasıl Anlarız?
Peki “İyi” Kripto Borsayı Nasıl Anlarız?
Thodex skandalı bize regülasyonun önemini tekrar hatırlattı. İdeal bir regülasyon elbet hayat kurtarır ve canımızın sıkılmasını önler ama ya yoksa.
Bir kripto para borsasının güvenilir ve teknik olarak yeterli olduğunu bilmek için finansal okuryazarlık yetmez bunun farkındayım muhakkak firmaya ilişkin bazı özel bilgilere de ihtiyacımız var. Bu parametrelerin bir kısmına açık kaynak veya tecrübeler yoluyla erişilebilir. Bir kısmı ise şeffaflık gerektirir ya da bizim yerimize devlet bunu yapar (yapmalıdır).
Bir kripto para borsasını “güvenili” yapan kriterlere değindim bu yazıda. 8 kriter ve alt bileşenler. Tabi bu kriterler genişletilebilir.
1- Mevzuat-Uyum:
- Şirketin anonim şirket olarak kurulması ve ödenmiş sermayesinin yaptığı işlemlerin hacmiyle uyumlu olması
- Grup şirketinin ve ortaklık yapısının güçlü-itibarlı olması
- Blockchain analiz veri tabanlarını kullanıyor olması
- İç kontrol ve uyum departmanının olması
- Bağımsız denetim tarafından denetlenmesi (bilgi sistemleri ve finansal raporlama denetimi)
2- Güvenlik
- Uluslararası kabul edilmiş güvenlik sertifikalarına sahip olması
- En az %80 oranında soğuk cüzdan kullanması
- Cüzdanları güvenli bir tedarikçiye (custody provider) emanet etmesi
- 2FA kullanması
- Şifrelerin coğrafi olarak dağıtılması
- Platformun yönetiminin, cüzdanların sahipliğinin, admin yetkilerinin görevler ayrılığı başta olmak üzere Cobit standartlarına uyumlu olması
- Hacklenmeye maruz kalmamış olması
3- KYC/İşlem Riski
- Blockchain ağlarında işlemleri ve cüzdanları izlemesi
- KYC kurallarının sert olması
- Level 1 adı altında herkesi borsada işlem yapmaya izin vermemesi
- Sahip olduğu işlemlerin risklilik skorunun düşük olması (blockchain analiz programıyla tespit edilir)
- İşlem limitlerinin sınırlı olması
- Yaptırım veri tabanlarını kullanıyor olması
- İşlem analizleri yaparak anomalileri tespit ediyor olması
4- Ekip ve Borsa
- CEO, CTO, COO, CFO, CCO, CISO vb. pozisyonlarda deneyimli personel olması
- Alt seviye personelinde deneyimli olması
- Personelin pozisyona uygun sertifikaya sahip olması (CAMS, SPK, CISA vs.)
- Borsanın veya şirketin kurumsal büyük ortaklar tarafından fonlanıyor olması
5- Veri Tedariği
- API ortalama cevap süresinin düşük olması
- Tarihi veriyi hızlıca temin edebilmesi
- Verilerin teknik analize uyumlu olması ve görsel olarak yeterli bir analiz sağlaması
- Emir defteri hacminin yüksek olması (aktif olması da)
- API oran limitleri
6- Varlık Kalitesi
- Platformda aktif bir şekilde işlem gören kripto para-token sayısının yeterli olması
- Platformda scam coin’lerin olmaması
7- Piyasa-Borsa Kalitesi
- Ortalama spreadlerin düşük olması (trade maliyetinin düşük olması)
- Likidite seviyesi (%1 fiyat değişikiğinde ortalama derinlik)
- İstikrarlılılık (Volatilitenin sapmaması)
- Borsanın hassas olması (Volatilite ve hacim arasında korelasyon olması)
- Trading davranışının doğal olması (standart sapmanın büyüklüğü)
8- Alım Satımın Teşvik Edilmesi
- Airdrops’ların sayısı (tabi yerinde airdrops, kesinlikle Dogecoin faciasını kastetmiyorum buna karşın crypto.com’un stratejisi güzel bir örnek 🙂
- İşlem ücreti madenciliği (teşvik amaçlı düşük ücretler)
- Sıfır işlem ücretleri
ve tabiki borsa, yöneticileri ve ortakları hakkında kötü bir haber olmaması.