Entegre Ödeme Sistemleri ve Regülasyon; Geleceği Yakalamak
Teknoloji ve ödeme sistemleri son yıllarda en hızlı gelişen piyasaların başında geliyor. Birbirinden beslenen bu iki sektör kârlılığını yenilikçi çözümlere borçlu. Peki ya zaten varlığını sürekli yenilikçi olmalarına borçlu olan bu iki sektör birbiri içine geçip yeni bir iş alanı doğurursa?
Birkaç yıl önceye kadar yazılım (özellikle SaaS çözümleri) ve ödeme sistemleri ancak birbirini destekleyen iki kavram gibi kabul edilirdi. Artık günümüzde entegre ödeme çözümleri adı altında yeni bir iş modeli oluştu. Türkiye için çok yeni, dünya için ise yaygınlaşmaya başlayan bu iş modeli Entegre Ödeme Şirketlerini ortaya çıkardı ve çıkarmaya devam edecek.
Peki Entegre Ödeme Nedir?
Entegre ödeme basit ancak güçlü bir konsepte dayalıdır. Kabaca yazılım + ödeme şeklindeki iki gelir modelini birleştiren bir kavramdır. Çoğu zaman B2B iş modeliyle çalışan yazılım şirketlerinin üyelerine abonelik (subscription) bazlı ürün sattığında karşımıza çıkar. Şöyle hayal edin, müşteri Wix, Shopify gibi bir alt yapıyla beslenen bir üye işyeri (örn. E-ticaret sitesi sahibi), gidiyor ve Shopify’dan alt yapı satın alıyor.
Görece eski e-ticaret ödeme sistemi ilişkisi
Örnekten devam edersek, müşteri e-ticaret sitesinden bir ayakkabı satın almak için ödeme yaptığında, üye işyeri ödeme kuruluşunun sunduğu ödeme alt yapısı vasıtasıyla kredi kartıyla yapılan ödemeyi kabul eder. Eğer B2B yazılım şirketi ödemeyi gerçekleştirmek için bu hizmeti de sağlarsa hem ödeme işlemine aracılık etmekten getiri sağlar (örneğin %1-2,5 arasında bir sanal pos komisyonu) hem de e-ticaret sitesini yönetmekten ve host etmekten bir getiri sağlar.
Entegre ödeme sistemi çözümü
Wix, Lightspeed, Realpage gibi şirketler de entegre ödeme sistemi çözümü sunan şirketlere örnek verilebilir. Ancak bizim kastettiğimiz söz konusu şirketin lisanslı olarak faaliyet göstermesi ve tüm hukuki alt yapıyı da sağlayabilmesidir.
Örneğin entegre ödeme çözümü sunan Shopify iki farklı hizmet satmaktadır. İlki add-on şeklinde yazılım abonelik hizmetidir. Diğeri Square-İyzico gibi sanal pos hizmetidir. Üye işyeri Shopify ABD’de alt yapısıyla otomatik olarak Square’a bağlanmaktadır. Square’ın yazılımı son yıllarda oldukça gelişmiş ve sanal pos’un ötesine geçmiştir. Örneğin Square fatura, Square randevu, Square sadakat pazarlaması gibi hizmetleri de içermiştir. Eklentiler ana ödeme çözümünün ayrılmaz parçası olmaya başlamıştır. Burada Square ve Shopify’in birbirlerinden rol çalma potansiyelinde olduğunu ve bir disruption hikayesinin başladığını görüyoruz. Bizim anlattığımız iş modelinde kimin rol çaldığı önemli değildir önemli olan iki ürünün entegrasyonu ve hizmetin tek yerden alınmasıdır.
Entegre ödeme sistemlerini yalnızca e-ticaret siteleriyle sınırlamamalıyız. Örneğin öğrencilerden online ödeme almaya çalışan eğitim kurumlarından, bayilerinden online ödeme alan tedarik sistemi sahiplerine kadar geniş bir kitle için mümkün diyebiliriz.
Peki Entegre Ödeme Neden Önemlidir?
Bu soruyu cevaplamak için önce Shopify vb. E-ticaret platformlarını anlamamız gerekmektedir. Shopify vb. bir platform ödeme alt yapısını sistemine entegre etmezse Shopify’ın üye işyerleri kredi kartı kabul etmek için üçüncü bir ödeme sistem işleticisine ihtiyaç duyacaktır. Shopify bu sistemi kendi içinde bir eklenti olarak sunarsa ödeme kuruluşuna ihtiyacı kalmayacaktır. Böyle bir alt yapı üye işyerlerinin ödeme kuruluşuyla anlaşma zorunluluğunu ortadan kaldıracağı gibi ödeme aracılık maliyetini de azaltacaktır (win to win). Shopify ödeme alt yapısını Shopify e-ticaret platformuyla paketlemek müşteriyi elde tutma oranlarını iyileştirecek, çapraz satış olanağı verecektir. Sonuç olarak B2B yazılım şirketlerinin ödeme alt yapısını entegre sunması yeni gelir kapıları sunmasını sağlayacaktır.
Bu iş modeli yalnızca e-ticaret ile sınırlı değildir. SaaS ürüne sahip olup B2B2C iş modeliyle çalışan tüm mekanizmalara uygulanabilir. ARPU (müşteri başına ortalama geliri) Customer retention (müşteriyi içeride tutarak geliri arttırma) gibi fantastik olumlu faydalar sağlayabilir.
Regülatif olarak bu model bazılarınıza imkansız gelebilir. E-ticaret şirketi gidip bir de TCMB’den bunun için lisans mı alsın? Lisans almanın ciddi bir hukuki maliyeti bulunmaktadır. KYC-AML-Fraud gibi ele alınması gereken sorunlar da mevcuttur. Peki çözüm nedir? Bu iş modeli ya baştan birlikte dizayn edilebilir, ya da Fintech As A Service (FaaS) işbirliği modeliyle ödeme kuruluşu sistemini e-ticaret şirketine açabilir. Abonelik sistemiyle çalışan yazılım şirketleri bunu baştan entegre olarak sunabilir.
Sonuç olarak ödeme gerçekleşmesine de imkan veren platform tasarlamak artık yeni ve başarılı bir iş modeli. Bu konuda Finix, Payrix, Infinicept gibi şirketler ciddi değerlemelere ulaşmış durumda. Türkiye’de sorun bu iş modelinin regülasyonla bütünleşmesi gibi görülebilir. Ancak entegre ödeme sistemlerinin regülasyona uyumlu olması küçük bir kaç ayarlamayla mümkün.
Bonus: Açık Bankacılık Entegre Ödeme Sistemiyle Bütünleşebilir mi?
Kulağa hoş görünen bu fikri dünyada gerçekleştiren startup’lar mevcut. Bu da elbette hem üye işyerine hem de tüketiciye ciddi katma değer sağlayacak bir girişim olarak düşünülebilir.