ABD Hukuku Açısından NFT
NFT’ler blockchain’in dağıtık defterine kaydedilen dijital varlıklar olup bir varlığın spesifik sahipliğini temsil etmektedir. NFT ile ilgili oldukça fazla içerik yazdık, temel bilgilere aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. ABD (Amerikan) mevzuatı açısından NFT’leri ise bu yazıda değerlendireceğiz.
https://www.finahukuk.com/2021/10/10/nftler-hakkinda-her-sey/
Mevcut hukuki düzen NFT ve diğer dijital varlıklar için yeterli bir düzenleme alanı henüz oluşturamamıştır. Dolayısıyla yatırımcılar, finansal kurumlar ve fintech kuruluşları uygulamada pek çok sorunla karşılaşmaktadır.
NFT’lerin hukuk karşısındaki durumunu başka bir blog yazısında derlemiştik ama bu sefer ABD hukuku çerçevesinden ele alacağım. Malumunuz sermaye piyasaları ABD hukukuyla beraber şekilleniyor. Bu sebeple hukuki düzenlemelerin tüm dünyada birbirine çok benzediğini görebileceksiniz.
NFT’ler Emtia mıdır Menkul Kıymet midir?
Doğası gereği NFT’ler pek çok varlıkla ilişkilendirilebilir dolayısıyla tek bir kalıba sokmak mümkün değildir. Örneğin ABD’deki Commodity Exchange Act emtia’yı tanımlarken o kadar geniş bir tanım yapıyor ki “all other goods and articles” ifadesini ekleyerek NFT’leri de uhdesine almaktan çekinmiyor. Tıpki bizim İcra İflas Kanunu’muzda icraya konu olabilecek varlıkları geniş tanımladığı gibi. Nitekim ABD’nin ünlü emtia regülatörü (CFTC-Commodity Futures Trading Commission) emtia tanımının içine yenilenebilir enerji kredilerini, emisyon ödeneği gibi maddi olmayan pek çok duran varlığı emtia tanımına almaktadır.
NFT’nin emtia kabul edilmesinin pratikte şöyle bir sonucu bulunmaktadır. Eğer NFT’ler kaldıraçlı işlemlere konu olursa (spot piyasada alınıp satılmazsa) regüle bir borsada faaliyet göstermesi veya teslim süresi vb. konulara muhtelif yasal düzenlemelere tabi olması gerekecektir.
https://www.finahukuk.com/oyun-oynatirken-hapse-girmeyin/
NFT’ler belirli sebeplerle (yatırım sözleşmesi olması, yatırımcısına kâr vaat etmesi veya ortaklık vaat etmesi gibi Howey testinde belirlenen kurallara göre) menkul kıymet (securities) kabul edildiği takdirde ise Securities Act yürürlüğe girecek ve ihracı belirli prosedürlere tabi olması gerekecektir. Sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilen NFT’nin izinsiz ihracına yönelik detaylı bir yazımıza şu linkten ulaşabilirsiniz.
https://www.finahukuk.com/2021/11/07/metaverse-ve-nft/
NFT’nin Satışı ve IP (Fikri mülkiyet) Hakları
NFT’yi oluşturan kişi kural olarak NFT’nin dayandığı varlığın ve NFT’nin fikri mülkiyet haklarına sahip olduğu kabul edilir. Böylece mali (işleme, çoğaltma, yayma, temsil) ve manevi haklara sahip olmaktadır. Ancak NFT’yi oluşturan dayanak varlık farklı bir sanatçı/sporcu vs. başka bir kişi veya kuruma aitse bu durumda taraflar arası ihtilaflar doğabilecektir. Bu konuda detaylı yazımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://www.finahukuk.com/2021/10/10/nftler-hakkinda-her-sey/
NFT’ler Suç Gelirlerinin (Kara Para) Aklanması Düzenlemelerine Tabi midir?
ABD’nin Masak’ı (FinCEN) Bank Secrecy Act adlı yasa kapsamında suç gelirlerinin aklanmasıyla mücadele etmektedir. FinCEN Masak gibi kripto varlıklar için düzenlemeler yayımlamış olsa da NFT özelinde bir açıklama veya mevzuatı bulunmamaktadır. NFT’lerin kripto varlık tanımına girip girmeyeceği konusu da belirsizliğini tüm dünyada korumaktadır. Örneğin Avrupa Birliği son MiCA taslağında NFT’leri kapsam dışına bırakmıştır. NFT’lerin kripto varlık olmaması kara para aklama konusunda bir obje olabileceği gerçeğini değiştirmemektedir.
Nitekim ABD’nin yaptırım kurumu OFAC dijital varlıkların geleneksel finansal araçlar gibi yaptırıma tabi tutulabileceğini belirtmiştir. NFT’lerin dahil olduğu faaliyetler ile doğrudan veya dolaylı olarak para aklama, terörün finansmanı işlemlerine karışmak OFAC’ın kırmızı çizgilerinden biri haline gelmiştir. Blockchain teknolojisinin doğasından kaynaklanan şeffaflık problemi ve merkeziyetsizlik yaptırıma tabi tutulacak kişilerin tespitini zorlaştırsa da bunu engelleyecek düzenlemeler de (örneğin travel rule) uygulanma çalışılmaktadır. OFAC’ın özellikle sanat eseri sahiplerinin anonimliği, eserlerin değerlerinin belirlenmesinde subjektiflik gibi konularda önümüzdeki günlerde daha çok ses getireceğini tahmin etmekteyiz.
NFT’ler ve Siber Güvenlik?
NFT’ler tamamen dijital olması ve önemli parasal değerlere ulaşabilmesi sebebiyle siber suçluların hedeflerinden biri haline gelmiştir. Merkezi NFT borsaları özellikle sahip oldukları tokenların private key’lerini çaldırması sebebiyle her dönem medyada kendine yer bulabilmektedir. Blockchain’in doğası gereği bir kez çalınan NFT’ler bir daha yerine kolaylıkla dönememekktedir. Herhangi bir merkezi online platformda herkesin karşılaşabileceği brute force attack, phishing ve diğer taktiksel girişimler NFT pazaryerleri veya NFT dijital cüzdanları için bir risk teşkil etmektedir.
Bu riskleri azaltmak NFT platformlarının idari, teknik ve fiziki önlemler almasını gerektirmektedir. IT risk değerlendirmesinin periyodik olarak yapılması, erişim kontrollerinin iyi tasarlanması, çok faktörlü kimlik doğrulama, güçlü güvenlik duvarları ve onlarca güvenlik önleminden uygun olanların tercihi bu açıdan önem arz etmektedir.