ABD’de Yasalara Uygun Olarak Blockchain Projeleri İçin Nasıl Fon Toplanır?

Her gün yüzlerce Blockchain, metaverse, web3, “X to earn”, fractional NFT vb. alanlarında faaliyet gösteren startup kurulmakta ve bu startup’ların fon ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. ABD Blockchain teknolojisi için bir cennettir. Ancak fon toplamakta olan bu girişimler karşılığında verdikleri token’lar menkul kıymet niteliğinde olduğunda bazı yasal düzenlemelere muhatap olmaktadır.

Dünyanın girişimciler için en büyük fon havuzu şüphesiz ABD’dedir. Dolayısıyla ABD fon toplamak için en büyük hedef pazardır. Ancak ihraç edilen token/coin/NFT menkul kıymet niteliğinde ise büyük adli cezalar söz konusudur. Benzeri düzenlemeler dünyanın her yerinde mevcut olsa da ABD’de iş daha ciddi ele alınmaktadır. Dolayısıyla bir girişimci ABD pazarına giriyorsa ve buraya yönelik pazarlama yapmak istiyorsa bu kurallara dikkat etmelidir. Regulation D, A+, S gibi karmaşık pek çok düzenlemeyi sizin için özetleyeceğiz ancak öncelikle issue (ihraç) ettiğiniz coin/token/NFT’nin bu kapsama girip girmediğini bilmeniz gerekmektedir. Buna dair aşağıdaki yazımızdan yararlanabilirsiniz. https://www.finahukuk.com/oyun-oynatirken-hapse-girmeyin/

Söz konusu yazımızda utility, security token farkını aşağıdaki tablo ile özetleyebiliriz.

Sermaye piyasalarının beşiği ABD 1933 yılından bu yana The Securities Act (Menkul Kıymet Yasası) adlı bir kanuna sahiptir ve herhangi bir menkul kıymet (hisse senedi, yatırım sözleşmesi, tahvil vs.) ihraç edilmeden önce bu yasaya ve alt düzenlemelerine uymak zorundadır. Bu yasayı Türkiye’de SPK muadili SEC yönetmektedir.

ABD’de halktan bir şekilde para toplamak için izin, kayıt, bildirme ve gerekli raporları hazırlama yükümlülüğü bulunmaktadır. İzin ve kayıt yükümlülüğü maalesef çok pahalıdır, çok zaman alır ve belirsizdir. ABD blockchain girişimleri için bu neredeyse imkansızdır. Bu sebeple istisnalar vardır ve bunlar girişimlerin fon bulması için rahatlatıcıdır. 

ABD menkul kıymetler yasası, yatırımcı sayısı, yatırımcının bilgiye ihtiyacı, yatırımcının bilgiye erişme düzeyi/yeteneği ve yatırımın tutarına göre istisnalara şekil vermektedir. Örneğin accredited investor adı verilen belirli bir seviyenin üstünde geliri olan veya finans geçmişi olan kimselere token satmak için bir lisans gerekmeyebilmektedir. Burada istisnalar çeşitli regulation veya yasa adlarıyla sınıflandırılmaktadır.

Regulation D İstisnası

Regülasyon D 6 kuraldan oluşan bir alt mevzuattır. İlk 3 kural (501, 502 ve 503) temel şartları anlatmaktadır. Örneğin akredit yatırımcı (bizdeki karşılığı nitelikli yatırımcı) kimdir, izahname yükümlülükleri nelerdir ve satış için doldurulup SEC’e iletilmesi gereken Form D nedir gibi genel hususları açıklamaktadır. Ayrıca bu kurallardan Rule 502(c) der ki aksi bir şey söylenmedikçe fon toplamak için genel reklam-pazarlama yapamazsınız. Bu kurala sosyal medyada dâhildir. Dolayısıyla projeniz çerçevesinde satacağınız token menkul kıymet ise bunun pazarlamasını ABD’de yapmak için kriterlere sıkı bir şekilde uymalı, kural olarak da pazarlama yapmamalısınız. Pazarlamadan kasıt herhangi bir basılı, TV veya dijital yolla yapılan duyuru, iletişim metni, genel olarak halka duyurulmuş seminer ve toplantılardır.

Regulation D, Rule-504 Ne İstisnasıdır? 

Regulation 504 10 milyon USD’ye kadar (eskiden 5 milyon USD idi) sınırsız sayıda yatırımcıya (accredited veya değil) fon toplanmasını sağlayan düzenlemedir. Ancak bu düzenlemede de genel reklam yasağı vardır. Her ne kadar retail investor olarak adlandırdığımız normal! vatandaşa token satma özgürlüğü oluşsa da aktif reklam mümkün gözükmemektedir. Rule 506b lokal sermaye piyasası kurullarına kayıtta gerektirebildiğinden tercih edilen bir yöntem değildir.

Regulation D, Rule 506(b) Nedir?

Rule 506(b) ABD sermaye piyasalarında en çok kullanılan istisnadır. Girişimler sınırsız bir fonlamaya ulaşabilir. Ancak yalnızca belirli bir geliri/geçmişi olan accredited investorlara ve max. 35 kişiye- genel yatırımcıya bu tokenlar satılabilir. Buradaki menkul kıymetlerde belirli bir süre satış yasağı vardır (6 ay). Yani token satıldıktan sonra 6 ay boyunca satılmaması gibi bir kural mevcuttur. 

Regulation S (Uluslararası Yatırımcı)

ABD eğer benim vatandaşımdan fon toplamıyorsan benim eko sistemimi kullanarak “yabancılardan” sınırsız fon toplayabilirsin demektedir. Geri satma istisnası yoktur, ancak temel kural ABD vatandaşına satılamamasıdır (ABD’de ikamet etmeyen ABD vatandaşına satılabilir). Regulation S’e uyuyor olmanız fon topladığınız ülkenin yerel sermaye piyasası düzenlemelerine uyuyorsunuz anlamına gelmemektedir. 

JOBS Act ve Kitlesel Fonlama (crowdfunding) İstisnası

ABD blockchain girişimlerinin kitlesel fonlamayla finansmanına izin vermektedir. ABD’de küçük yatırımcıdan belirli bir tutara kadar fon toplanabilmekte ve bunun için SEC’den izin almaya gerek olmamaktadır. 12 aylık bir periyotta 5 milyon USD’ye kadar bu mümkündür. Ancak kişilerin alabileceği token tutarı gelirleriyle orantılı olmalıdır. Accredited investor gibi bir kısıt yoktur, reklam yasağı yoktur ancak token’ların satışı belirli bir süre kısıtlı olmalıdır.

Regulation A TIER 1 ve TIER 2 İstisnası

Bu istisnada (Tier 1 için) 20 milyon USD’ye veya (Tier 2 için) 75 milyon USD’ye kadar (12 aylık dönemde) tüm ABD vatandaşlarından fon toplanabileceği ifade edilmektedir. Halka arz kadar olmasa da bir izin prosedürü mevcuttur. Bu izin prosedürü Tier 1 için öylesine zordur ki her ABD eyaletinden izin almayı gerektirecek kadar ölümcüldür. 

Tier 2’ye ise mini IPO adı verilmektedir. Bağımsız denetimden geçmiş finansal tablolar ve SEC’e devamlı bilgi verme yükümlülüğü işin maliyetini oluşturmaktadır. 

Sonuç olarak ABD’de menkul kıymet niteliğinde token ihraç etmek için ya istisnaları kullanmalısınız ya da doğrudan izin almalısınız. Doğrudan izin alma maliyeti milyon USD’leri aşan bir maliyet olduğundan istisnalar tek çözümdür. İstisnalardan yararlanma hiçbir kurala bağlı olmama anlamı taşımamaktadır. Yine SEC’ye gerekli bildirimleri yapma ve formları doldurma zorunluluğu mevcuttur.